KAKI WIRYANI

Dongeng saking Banyumas
Kaki Wiryani kuwi abdine Eyang Padil, ing sawijining dina Eyang Padil dhawauh karo Kaki Wiryani ewadene dheweke kangen karo putrane. Kaki Wiryani diutus Eyang Padil niliki putrane nakokake kabare, amarga Eyang Padil wis kangen. Swise krungu dhawuhe Eyang Padil, Kaki Wiryani banjur mangkat menyang Bandung. Nalika menyang Bandung, ing dalan Kaki Wiryani ditutake karo wong wadon anake Siluman Macan. Sawise tekan Bandung Kaki Wiryani langsung nemoni putrane Eyang Padil sing aran Abidin, dheweke nakokake kabare Abidin. Kaki Wirayani nginep ing Bandung rong dina kanggo nambani kesele.


Kaki Wirayani banjur bali menyang Karang Gudhe, ananging ing dalan Kaki Wirayani weruh wong sing kambrukan kayu, Dheweke banjur nulungi pawongan mau. Kaki Wirayani ora nggalbo yen kadadean mau mung akal-akalane wong mau supaya Kaki Wiryani mampir ing omahe wong mau. Pawongan sing ditulung mau jenenge Kaki Soma oamhe Kaki Soma mau mlebu ing panguasane bangsa siluman Macan. Ing kono kaki Wirayani diladheni karo anak wadone Kaki Soma sing jenenge Kemuning. Sawise Kaki Wiryani nyawang praupane Kemuning banjur tuwuh rasa tresna ing jero atine. Dheweke banjur nduweni pikiran kepingin ngawini Kemuning, dheweke banjur ngutarakake niate mau Karo Kaki Soma, Krungu kandhane Kaki Wiryani sing kepingin ngepek anak wadone Kaki Soma ngentuki.
Banjur Lalakonan mau klakon temenan. Nalika arep nglakoni bengi sing sepisanan anggone kawinan Kaki Wiryani diwenehi Sarung Macan. Kaki Wiryani kaget amarga dheweke nembe sadar yen bojone kuwi Siluman macan mula yen arep ngumpuli bojone kudu nganggo sarung mau. Kaki Wirayani krasa kuciwa nemahi kahanan mau nanging dheweke wis ora bisa apa-apa kalah karo rasa tresnane tumprap Kemuning. Sawise nglakone wengi mau awake Kaki Wiryani malih dadi macan dheweke gela amarga wis dudu manungsa maneh kaya biyen.
Anggone omah-omah rada suwe Kaki Wiryani duweni anak cacahe puluhan, nanging sanalika Kaki Wiryani kelingan tugase saka Eyang Padil dheweke kudu ngandhakake kabare Abidin. Amarga isih duweni kuwajiban sing durung dilakoni Kaki Wiryani Banjur pamitan karo Bojo lan Maratuwane. Mara tuwane ngentuki nanging bojone ora entuk, yen dheweke sakanak-anake ora melu. Sidane Kaki Wiryani sakanak, bojone ngadhep Eyang Padil. Nanging Kaki Wiryani wanti-wanti marang bojone dheweke arep ngadhep dhisik, mengko yen wis takundang nembe padha ngaton.
Sawise ngadhep lan nglaporake kahanane Abidin Kaki Wiryani banjur nyritakake lelakone uripe. Krungu critane Kaki Wiryani kang kaya mangkono Eyang padil ora naggepi mung manthuk-manthuk wae nanging kaki Wiryani wis ngundang bojo lan anak-anake mlebu nemoni Eyang Padil. Swise anak-anake Kaki Wiryani padha mlebu Eyang padil kaget banjur duka. Kaki Wiryani saya kaget amarga ora ngerti sebab musababe Eyang Padil duka. Eyang Padil dhawuh sing munine aku emoh nampani kowe maneh amarga kowe wis dudu menungsa, kowe kudu metu saka omahku aku wis wegah kepanggonan kowe maneh. Kaki Wiryani kaget lan krasa gela Eyang Padil ngendika kaya mangkono.
Nanging kepriye maneh dheweke rumangsa yen dheweke pancen wis dudu menungsa kaya maune. Kaki Wirayni banjur lunga nanging sadurunge lunga dheweke kandha yen marang Eyang Padil “tumekaning anak putumu yen ana bebaya sing arep nemahi, aku tansah ngelingake lan aweh pitulungan iku janjiku marang panjenengan”.
Tekan siki lelakon kuwi mau pancen nyata dilakoni dening kaki Wiryani sakanak putune.